Hańcza – jezioro położone na Pojezierzu Wschodniosuwalskim. Jego głębokość – według najnowszych badań – wynosi 106,1 m (stare dane podają wartości 108,5, 111,5 lub 113 m), co sprawia, iż jest to najgłębsze jezioro w Polsce i w całej środkowej części Niżu Europejskiego. Zlewnia jeziora, odwadniana przez sieć cieków i rowów melioracyjnych, zdominowana jest przez tereny rolnicze z fragmentami borów świerkowych i lasów mieszanych oraz niewielkimi obszarami zarośli na terenach podmokłych i nieużytkach. w zlewni zbiornika znajdują się mniejsze zbiorniki wodne: Oklinek, Boczniel, Jegliniszki.
Hańcza to rynnowe jezioro polodowcowe o niskiej trofii (jezioro oligo-mezotroficzne). Na brzegach liczne są głazy, niektóre o kilkumetrowej szerokości. Nagromadzenie głazów jest tak znaczne, że sprawiają wrażenie sztucznie ułożonych (niekiedy grubość warstwy przekracza 2m). Dno jeziora o znacznym nachyleniu (około 12°).
Wody jeziora Hańcza są bardzo czyste, przezroczystość (widzialność krążka Secchiego) dochodzi do 12 m. Dno piaszczysto-żwirowe. W litoralu roślinność wynurzona słabo rozwinięta (ze względu na niska trofię i charakter dna), podobnie jak roślinność zanurzona.
Jezioro ma powierzchnię 304,4 ha, średnią głębokość 38,5 m, długość 4530Â m. Położone jest na wysokości 227 m n.p.m. Jest jednym z największych na Suwalszczyźnie. Przepływa przez nie rzeka Czarna Hańcza.
Jezioro ma średnio rozwiniętą linię brzegową z kilkoma malowniczymi zatokami. Poza obniżeniami na krańcach północnym i południowym brzegi akwenu są strome, a nawet bardzo strome: wschodnie, stanowiące moreny czołowe, zajmuje dorodny bór świerkowy; zachodnie, ukształtowane w pagórkowatą wyżynę lodowcową – pola orne i pastwiska. Tylko w okolicy Wsi Hańcza zachował się fragment lasów liściastych z dużym udziałem lipy
W 1974 Hańcza została wpisana na listę Projektu Aqua UNESCO, z powodu swojej głębokości, a zarazem dzięki wysokim, podwodnym ścianom, utworzonym ze zwięzłych osadów polodowcowych.
Jezioro jest atrakcyjnym miejscem dla uprawiania nurkowania.
(źródło: Wikipedia, http://pl.wikipedia.org/wiki/Ha%C5%84cza_%28jezioro%29)