Spotkania z rzadkimi (lub inwazyjnymi) w Polsce gatunkami

[bruner]

Opowiem o dwóch najdziwniejszych stworzeniach jakie napotkałem w polskich wodach. Będą to:



Zachęcam innych z Was do pisywania swoich podobnych spostrzezeń - może to być ważny ekologicznie sygnał choćby o pojawieniu sie jakiegoś niebezpiecznego dla rodzimych zwierząt inwazyjnego gatunku z innych stron świata lub o nowym stanowisku rzadkich rodzimych zwierząt. Np. miejsca wystepowania zółwia błotnego nalezy zgłaszać w celu podjecia środków jego ochrony i utajnienia.

Poza tym ja pozostawiajac je nadal w wodzie popełniłem niewątpliwy bład wynikający z niewiedzy Dlatego aby zwiększyć naszą świadomość w tym temacie proszę wpisujcie tutaj także wszystkie gatunki inwazyjne, niekoniecznie juz niestety rzadkie, które jako świadomi wodnicy powinniśmy eliminować z naszych polskich lub środkowoeuropejskich wód. Wpisujmy też (jeżeli istnieją) nasze rozdzime zwierzęta, podobne do gatunków inwazyjnych z którymi moglibyśmy je pomylić. Po to aby niechcacy nie wyrzadzić szkody naszym rzadkim zwierzętom.

*********************************************************

Na jeziorze Ińsko polowałem w tym roku w czerwcu przy wyspie Sołtyski od strony Ińska. Dzień był pogodny i aby zniknąc z oczu rybom co jakiś czas wpływałem w'strefę cienia' pod nadbrzeżnymi drzewami. W jednym z takich momentów na płytkiej, moze półmetrowej wodzie zobaczyłem rybę, której widok przyprawił mnie z razu o zimne poty, a potem długo zastanawiałem się czy aby ze mną wszystko w porzadku.

Mianowicie obaczyłem owinięta wokół kamienia rybę... miętusa ... z głową szczupaka. Długości moze 25 - 30 cm. Po poszukiwaniach w internecie ustaliłem, że był to młody wężogłów:

http://pl.wikipedia.org/wiki/W%C4%99%C5 ... %82%C3%B3w

Poza tym wygląda na to, że ryba została być może wpuszczona przez jakiegoś zidiociałego akwarystę, a w każdym razie to gatunek obcy i inwazyjny, a wiec powinienem zniszczyć tego osobnika, ale byłem tak zszokowany, że pozwoliłem rybie odpłynać:

http://wiadomosci.wp.pl/kat,1356,title, ... caid=1c921

http://forum.vrinda.net.pl/index.php?topic=1595.0;wap2

Zadzwoniłem w ten sam dzień wieczorem do starego wyjadacza Jancia, bo bardzo chciałem, żeby ktoś pomiedział mi, ze z moją głowa jest z grubsza OK ... i na szczęście potwierdził istnienie takiej ryby - ponoć sam widział ją przed laty w Kamiennej.

Jako ciekawostkę podam, że ryba ta potrafi obejść sie bez wody nawet kilka dni oddychajac powietrzem atmosferycznym i link do zwiazanej z tą rybą mrozącej krew w zyłach historii z pogranicza SF/horroru z terenów bieszczad:
http://www.paranormalium.pl/post95789.html
Powiem tak - po przeczytaniu przeszły mnie ciarki, szczególnie gdy zestawiłem sobie tę historię z rejonem w którym widział ją Jancio. W Zalewie Solińskim jezeli kiedyś tam zawitam bedzie mi sie polowało nieco nieswojo...

*****************************************************

Początek czerwca, tez tego roku. Głeboki i czysty kamieniołom w województwie łódzkim powoli witał się z przedświtem. Wynurzałem sie cicho wzdłuz ściany skalnej z głębokosci jakis 8 metrów ... powoli, bezgłosnie przepływałem ku szarosci w górze docierając w końcu do gałezi na wpół zatopionego drzewa zwieszających się na wodą. Bardzo powoli, samym wyporem zblizałem sie do powierzchni lustrując gałezie przede mną, gdy mój wzrok utkwił w sporym ... żółwiu.

Miał ok 25 m długosci, a więc był dosc sporych rozmiarów, (co już powinno dac mi do myslenia, że to przecież nie nasz rodzimy zółw błotny). Był przede mną pół metra w pozycji pionowej w całej okazałosci, spodnią strona pancerza zwrócony w moją stronę. Tylnimi nóżkami stał na zatopionej gałęzi, przednie miał przed sobą szeroko rozstawione, a szyję wyciągniętą maksymalnie w góre, zaś głowę nad powierzchnią wody gdzie zapewne oddychał (zapewne dlatego dał mi się tak łatwo podejśc). Wziąłem go do ręki - schował wszystko co miał do karapaksu, skąd z glebi petrzyły na mnie jego oczka. Po chwili nabrał śmiałosci i wysunął głowę - mogłem wtedy dokładnie zobaczyć czerwone plamki na bokach głowy, które ewidentnie zadradzały własciciela (teraz jestem taki mądry, wtedy byłem mocno zaskoczony tym spotkaniem). Po moze minucie wzajemnego przygladania sie sobie żółw wysunał odnóza i zaczał sie 'wierzgać'. wypusciłem jego pancerz z dłoni i patrzac z ciekawoscia pozwoliłem mu odpłynać - zanurkował wgłąb i po chwili straciłem go z oczu. Pamietam, że pomyślałem, że jest dośc dobrze zakamuflowany na nasze wody - od góry ciemny pancerz, a od dołu jasny, wrecz żółty - czyli cos takiego jak nasz lin.

Jak opowiedziałem o tym znajomym to stwierdzili, że na pewno nie przeżyje zimy i ktoś go wypuścił bo urósł w domu zbyt duży. I ze powinienem g ozabrać z wody aby uratować mu życie.

Rzeczywiśtość okazała się jednak nieco inna. To był żółw czerwonolicy, który ze względu na zdolności aklimatyzacyjne postrzegany jest jako inwazyjny gatunek obcy, który może stanowić konkurencję dla rodzimego żółwia błotnego (powinienem więc przynajmniej zabrać go z tej wody, bo jeżeli ktos wpuścił lub wpuści ich tam wiecej tak, że dojdzie do rozrodu to mamy nowe ognisko inwazji obcego gatunku):

http://www.zolwie.cypul.net/zolw-czerwonolicy.html

http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BB%C3% ... erwonolicy

http://www.terrarium.com.pl/zobacz/trac ... y-176.html

[bruner]

Żółw błotny (Emys orbicularis) gatunek rodzimy, zagrożony wyginięciem. Podlega ścisłej ochronie. Jest tak rzadki, że jego stanowiska poza rezerwatami sa utrzymywane w tajemnicy.

Dorasta do 20 cm długosci karapaksu (pancerza). Głowa, szyja i odnóża pokryte licznymi małymi żółtymi plamkami. Zdarzają się okazy czarne i bezplamiste.

http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BB%C3% ... %C5%82otny





Żółw czerwonolicy- inaczej zwany żółw czerwonouchy (Trachemys scripta elegans) – podgatunek żółwia ozdobnego (Trachemys scripta). Najpopularniejszy w polskich domach, niestety czesto wypuszczany na wolność przez nieodpowiedzialnych 'włascicieli'. Żółwie te z racji dobrego przystosowywania się do naszych wód i klimatu (zimują bez problemów) zaczęły tworzyć zagrożenie dla polskiego żółwia błotnego. Gatunek ten nalezy w razie spotkania zabierać z naszych wód i nie wpuszczać tam z powrotem zadnych jego osobników.

Dorasta do 30 cm długosci karapaksu (pancerza). Po bokach zielonej głowy występują rozszerzające się do tyłu czerwone paski, a poniżej paski jasnożółte. To cecha niezawodnie odrózniająca go od rodzimego żółwia błotnego.

http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BB%C3% ... erwonolicy

[bruner]

Sumik karłowaty (Ameiurus_nebulosus) inaczej zwany sumikiem amerykańskim lub koluchem.
Gatunek w Polsce obcy i (niesamowicie) inwazyjny. W swej ojczyźnie osiąga ok. 45 cm długości i około 2 kg masy ciała. W Europie rzadko osiąga długość 30 cm i 200 g masy.

Sumik karłowaty został uznany przez Polski Związek Wędkarski za szkodnika. W wydanym przez PZW regulaminie amatorskiego połowu ryb figuruje zapis, że "po złowieniu nie należy go wypuszczać do łowiska, w którym je złowiono, ani do innych wód. Zjada ikrę i narybek rodzimych polskich ryb. Jest również bardzo odporny na niesprzyjające warunki (zanieczyszczenia, susze) itp. Często po wpuszczeniu tych ryb do akwenu wypierają rodzime ryby i stają się w nim gatunkiem dominującym.

Od małego suma europejskiego różni się małą płetwą tłuszczową położoną za płetwą grzbietową, oraz liczbą wąsików. Wokół otworu gębowego posiada 8 wąsików, po 4 na każdej szczęce, a w płetwach grzbietowej i piersiowych ostre kolce służące do obrony.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Sumik_kar%C5%82owaty

http://www.google.com/search?q=sumik+ka ... 20&bih=876




Sum europejski, sum pospolity (Silurus glanis). Cechy odrózniajace go od sumika karłowatego: nad jego górną szczęką znajdują się dwa długie, a pod dolną cztery krótkie wąsy. Płetwa grzbietowa jest silnie zredukowana, posiada tylko 3-5 promieni, natomiast płetwa odbytowa jest bardzo długa i sięga prawie do zaokrąglonej płetwy ogonowej.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Sum_europejski

http://www.google.com/search?q=sum&hl=e ... 20&bih=876

[bruner]

Czebaczek amurski (Pseudorasbora parva). W Polsce introdukowany prawdopodobnie z materiałem zarybieniowym amura i tołpygi. Osiąga długość 7–11 cm. Występuje zarówno w wodach stojących, jak i płynących.

Czebaczek rozmnaża się u nas bardzo szybko i zajmuje coraz to nowe akweny. Czebaczki przerywają łańcuch pokarmowy, wypierają rodzime gatunki. Nie ma sposobu na zahamowanie ich ekspansji wynika z opinii ichtiologów. Jest gatunkiem niepożądanym w naszych wodach. Po złowieniu nie należygo wypuszczać ani do łowiska, w którym je złowiono, ani do innych wód.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Czebaczek_amurski

[bruner]

Trawianka (Perccottus glenii) osiąga maksymalną długość 25 cm. Głowa duża i mocno spłaszczona, od góry w tylnej partii pokryta łuskami. Pysk szeroki, żuchwa wystaje ponad szczękę, co usadawia go w górnym położeniu. Oczy są duże, przesunięte w górne partie głowy. Dwie płetwy grzbietowe oddzielone od siebie, z których tylna jest większa, wielkością i kształtem zbliżona do odbytowej.

W Polsce i Europie obecność tego gatunku niesie największe zagrożenie dla takich gatunków, jak: słonecznica, muławka dunajska, karaś i różanka, które te ryby mogą zjadać oraz dla duzych ryb przez wyjadanie ich ikry.

Trawianka jest gatunkiem niepożądanym w naszych wodach. Po złowieniu nie należy jej wypuszczać ani do łowiska, w którym je złowiono, ani do innych wód.

http://www.iop.krakow.pl/gatunkiobce/de ... =105&je=pl

[bruner]

Wężogłów (Channa argus). Ryba wspomniana już wcześniej przeze mnie w pierwszym poście. To spotkanie z nią skłoniło mnie do stworzenia takiego tematu. Dojrzałe osobniki osiągają do 1 m długości oraz 8 kg wagi. Szczególną cechą wężogłowów jest zdolność tolerowania niskich stężeń tlenu w wodzie oraz przemieszczania się po lądzie (poza wodą) przez krótki okres.

Wężogłów jest gatunkiem niepożądanym w naszych wodach. Po złowieniu nie należy tej ryby wypuszczać ani do łowiska, w którym je złowiono, ani do innych wód. Samo wyrzucenie wężogłowa na ląd nie wystarczy aby go zabić, ponieważ ryba ta potrafi przeżyć bez wody nawet kilka dni, korzystając z powietrza atmosferycznego. Jest znana z tego, że wychodzi na ląd w poszukiwaniu pokarmu.

http://pl.wikipedia.org/wiki/W%C4%99%C5 ... %82%C3%B3w

[bruner]

Gatunek rodzimy (rak szlachetny Astacus astacus):
http://pl.wikipedia.org/wiki/Rak_szlachetny

i uznany za rodzimy (rak błotny Astacus leptodactylus):
http://pl.wikipedia.org/wiki/Rak_b%C5%82otny

- cechy charakterystyczne i rozrożnianie obu gatunków (w tym wiele fotografii):

http://www.mikrojezioro.met.pl/atlas_zw/rak_szl.html

w skrócie podając za tą stroną:

Oba gatunki dorastają do ponad. 20 - 25 cm długości, mierzonej od końca odwłoka zakończonego pięcioma płytkami a zwanego telsonem, do czubka pancerza okrywającego tułów zwanego rostrum, nie liczymy długości szczypiec. Oba są długowieczne, gdyż żyją ponad. 25 lat. Rak szlachetny ma szczypce krótkie i grube i nie zamykają się do szczelnie, między „palcami” jest wyraźna szpara z wiekiem się zwiększająca. Spodnia strona szczypiec jest koloru czerwonego. Natomiast Rak błotny ma szczypce wąskie i długie ze szczelnie domkniętymi "palcami", po spodniej stronie jego szczypce są białe.

Okres ochronny:

Dla raka szlachetnego Astacus astacus Esch. i raka błotnego Astacus leptodactylus, Pontastacus leptodactylus Esch. – od dnia 15 października do dnia 15 marca dla samców i od dnia 15 października do dnia 31 lipca dla samic.

Wymiary ochronne:

rak błotny Astacus leptodactylus, Pontastacus leptodactylus Esch. samiec i samica10 cm,
rak szlachetny Astacus astacus Esch., samica 12 cm , samiec 10 cm,
licząc długość raka od początku głowy (tzw. rostrum) do zakończenia telsonu (wachlarz na końcu odwłoka), długości szczypiec nie wliczamy do pomiaru.
Natomiast wg. naukowców z Katedry Zoologii SGGW w Warszawie, zajmujących się reintrodukcją raków do wód naturalnych, powinien być wprowadzony całkowity zakaz połowu obu gatunków raków.

[bruner]

Rak pręgowany, rak amerykański (Orconectes limosus). Jest mniejszy od innych raków, zwykle osiąga wielkość 8 cm, maksymalnie 13. Od pozostałych gatunków różni się przede wszystkim charakterystycznymi czerwonymi pręgami na ogonie, od których pochodzi jego nazwa.

Wypiera ze środowiska naturalnego inne raki (szlachetnego i błotnego), ze względu na swoją odporność na niekorzystne warunki środowiska i choroby (jest nosicielem dżumy raczej).
Ze względu na duże zdolności przystosowawcze ocenia się, że może żyć wszędzie. Żyje nawet w wodach pozaklasowych, co oznacza, że nie może być wskaźnikiem czystości wody

Rak pręgowany jest gatunkiem inwazyjnym i niepożądanym w naszych wodach. Po złowieniu nie należy go wypuszczać ani do łowiska, w którym go złowiono, ani do innych wód.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Rak_pr%C4%99gowaty


Rak sygnałowy, (szwedzki, kalifornijski ) (Pacifastacus leniusculus) Pokrojem ciała przypomina inne raki. Różni się od nich przede wszystkim jasnoniebieską lub białą plamą na szczypcach. Dorasta do 16 cm

Został sprowadzony w latach sześćdziesiątych XXwieku do Szwecji, a później do innych krajów europejskich (do Polski z poczatkiem lat 90tych - okolice Miastka na Pomorzu oraz Suwalszczyzna). Powodem jego introdukcji była jego odporność na dżumę raczą, która powodowała wtedy masowe śnięcia rodzimych gatunków raków. Rak sygnałowy jest na nią odporny, jednak jest jej nosicielem, przez co przyczynia się do dalszego spadku liczebności innych gatunków raków (raka szlachetnego i błotnego).

Podobnie jak rak pręgowaty jest uznawany za gatunek inwazyjny. Po złowieniu nie należy go wypuszczać ani do łowiska, w którym go złowiono, ani do innych wód.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Rak_sygna%C5%82owy


Dobra strona ze sposobami na rozróżnianie wszystkich występujących w polsce gatunków raków:
http://www.salamandra.sylaba.pl/magazyn/b15a06.html
za tą stroną podaję sposób na odróżnienie gatunków raków po ich zachowaniach obronnych:

Zachowania obronne. Poza opisem wymienionych elementów morfologicznych, pewną podpowiedzią przy rozpoznawaniu poszczególnych gatunków raków może być ich specyficzne zachowanie w momencie schwytania. Jest rzeczą naturalną, że wszystkie one próbują się bronić. Raki rodzime szeroko rozchylają swoje szczypce, jednak jeśli chwycimy je pewnie za głowotułów ich starania stają się zupełnie niegroźne. Rak pręgowaty z reguły broni się biernie poprzez zwinięcie się w kłębek - podwija pod siebie odwłok i obejmuje go szczypcami. Czasami jednak zdarza się, że niespodziewanie rozchyla szczypce, dotkliwie używając tego oręża wobec swojego prześladowcy. Rak sygnałowy zachowuje się podobnie jak nasze dwa rodzime gatunki, z tą jednak różnicą, że nawet pochwycony za głowotułów potrafi wysięgiem swoich szczypiec chwycić boleśnie napastnika. Cechą wszystkich raków w momencie pojmania jest energiczne poruszanie odwłokiem. Te gwałtowne ruchy nierzadko umożliwiają rakom wyswobodzenie się i odpłynięcie w bezpieczny gąszcz wodnych roślin.

[Stelm]

Ostatnio polowałem w starej żwirowni i moją uwagę zwróciła mała pękata rybka, której nijak nie mogłem przypasować do karasia. Specjalnie zostałem jeszcze dodatkowe paręnaście sekund na dole, żeby się jej dobrze przyjrzeć. Na 99% była to różanka.

[paddy]

Tak Szkoci probuja poradzic sobie z Rakiem Sygnalowym.
http://www.bbc.co.uk/news/uk-scotland-s ... d-13964184

[bruner]

podaję za Wikipedią:

Różanka (Rhodeus sericeus). Występuje w spokojnych rejonach dolnych partii rzek, zatokach o mulistym dnie, starorzeczach, rozlewiskach oraz zarośniętych jeziorach. Występują raczej w ławicach po kilkanaście osobników, nieraz dołączają do ławic ryb innych gatunków występującego w zbiorniku wodnym.

Długość 5–8 cm, maksymalnie 11 cm. Ciało mocno wygrzbiecone. Łuski duże, otwór gębowy mały, końcowy, oczy duże. Linia boczna niekompletna, widoczna tylko na pierwszych 5–6 łuskach. Po tym właśnie i po wygrzbieceniu najłatwiej odróżnić ją od czebaczka amurskiego. Płetwy grzbietowa i odbytowa mają podobny kształt, lecz płetwa grzbietowa jest nieco wyższa.

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.

http://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3%C5%BCanka_(ryba)

Artykuł dlaczego jest zagrożona wyginięciem:
http://www.wedkuje.pl/wedkarstwo,dlacze ... ciem,13369

[Tobiasz]

KOZA

23.07 spotkałem całkiem ciekawą rybkę której nie mogłem przyporządkować do żadnych mi znanych. Jak dowiedziałem się następnego dnia z wiki http://pl.wikipedia.org/wiki/Koza_(ryba) była to Koza - żyje przy dnie, kiedy zauważy zagrożenie chowa się w mule, kiedy ją z niego wypłoszymy wypływa na chwilę i zagrzebuje się kilkadziesiąt cm dalej. W tym miejscu nad jeziorem Wulpińskim spotkałem ich bardzo wiele (lok. gps. 53.703058,20.314579)
Jest to ryba pod ścisłą ochroną, nadaje się świetnie do bezkrwawych polowań z aparatem, jest niezwykle fotogeniczna:)

[bruner]

Poświęciłem 2 noce na jego ponowne wytropienie, ale się opłaciło

Spotkałem go jakieś 200 metrów od miejsca gdzie widziałem go wtedy, też w zatopionym lesie i tym razem zabrałem z akwenu.

Żółw spędził z nami ponad tydzień. Od Josetsu, który prowadzi własny sklep zoologiczny dowiedziałem się, że żółw czerwonolicy jest gatunkiem mięsożernym. U nas jadł małe rybki (zabijałem mu dziennie jakieś 10 sztuk 5cio centymetrowych), ślimaki wodne (zatoczki i błotniarki), nie gardził też młodymi rakami pręgowanymi.

Swój nowy dom znalazł w Łodzi. Będzie miał tam dobre warunki - jednorodzinny dom z ogrodem i oczkiem wodnym, brak czworonogów ...

[Tobiasz]

Nie kusiło Cię żeby go ugotować a ze skorupy zrobić sobie stylową popielniczkę? No chyba że rzuciłeś na dobre palenie fajek

[bruner]

Polubiliśmy go. To piękne stworzenie z własnymi zwyczajami, tak odmiennymi od większości wodnych zwierząt.